dokładnie Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko herbu Roch III, urodził się 4 lutego 1746 w Mereczowszczyźnie, zmarł 15 października 1817 w Solurze – generał polski i amerykański, inżynier fortyfikator, brał udział w wojnie o niepodległość USA, wzniecił powstanie przeciw Rosji i Prusom w Rzeczypospolitej, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w insurekcji 1794.

Po raz pierwszy wyjątkowym talentem wojskowym wykazał się wkrótce po przybyciu do Ameryki, 24 września 1776. Otrzymał tam zadanie opracowania fragmentu ufortyfikowania miasta Filadelfi (rejon rzeki Delaware). Następnie pracował przez całą zimę 1776 roku przy fortyfikowaniu miasta.

Na wiosnę 1777 Kościuszko został wysłany na północ nad granicę kanadyjską pod wodzą generała Horatio Gatesa. Przez wiele miesięcy Kościuszko fortyfikował różne obozy wojskowe Armii Kontynentalnej (m.in. Fort Ticonderoga). Rozgłos przyniósł mu wkład jego fortyfikacji do amerykańskiego zwycięstwa w bitwie pod Saratogą. Wyrazem uznania dla jego inżynierskich umiejętności było powierzenie mu budowy silnej twierdzy West Point nad rzeką Hudson. Decyzję taką poparł naczelny wódz armii amerykańskiej Jerzy Waszyngton.

Kościuszko na własną prośbę został skierowany do armii południowej. Tu także jego umiejętności inżynierskie pozwoliły odnosić Amerykanom zwycięstwa.

W uznaniu zasług, uchwałą Kongresu Tadeusz Kościuszko awansowany został 13 października 1783 na generała brygady armii amerykańskiej. Otrzymał też specjalne podziękowanie, nadanie gruntu (około 250 ha) oraz znaczną sumę pieniędzy, która miała być wypłacona w terminie późniejszym, w rocznych ratach. Kiedy Kongres wypłacił mu zaległe pobory w 1798, mimo trudnej sytuacji finansowej natychmiast przeznaczył te pieniądze na wykupienie wolności i kształcenia Murzynów. Całą resztę swojego amerykańskiego majątku Kościuszko powierzył Jeffersonowi, który był wykonawcą jego testamentu o wyraźnie abolicjonistycznym wyrazie.

Jeszcze większym wyróżnieniem ze strony współtowarzyszy walki było przyjęcie Kościuszki, jako jednego z trzech cudzoziemców, do Towarzystwa Cyncynatów, założonego przez najbardziej zasłużonych oficerów.

Podczas pobytu Tadeusza Kościuszki w Filadelfii odwiedził go indiański wódz Little Turtle. Kościuszko podarował mu parę pistoletów wraz z instrukcją użycia ich przeciw "każdemu, kto będzie chciał ciebie (twój lud) podbić"

Parę lat później 24 marca 1794 na rynku krakowskim złożył narodowi uroczystą przysięgę i objął formalnie przywództwo insurekcji nazwanej później "Powstaniem Kościuszkowskim" jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. tekst przysięgi:

"Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego."

Ranny pod Maciejowicami Tadeusz Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej. Został zwolniony przez cara Pawła I w 1796 roku. Generał złożył przysięgę, że nie będzie walczył przeciwko Rosji. Cara zaś obiecał zwolnienie około 20 tysięcy Polaków więzionych po klęsce powstania.  Car nie spełnił tej obietnicy. Kościuszko wyjechał na krótko do USA, potem wrócił do Europy i osiadł we Francji.

W 1799 roku Kościuszko spotkał się z Napoleonem, który przekonywał go do poparcia pomysłu stworzenia polskich oddziałów we Francji. Kościuszko odrzucił propozycje Napoleona i zajął stanowisko opozycyjne wobec pronapoleońskich sympatii większości polskich wojskowych.

1796 cesarz Paweł I Romanow wypuścił Kościuszkę, który zgodził się złożyć przysięgę wiernopoddańczą, w zamian za co car wypuścił 20 000 Polaków. Kościuszko wyjechał do Stanów Zjednoczonych, jednak na krótko i w 1797 powrócił do Europy.

W latach 1798–1815 r. mieszkał w Brevile pod Paryżem u Piotra Zeltnera i wziął udział w tworzeniu Legionów Polskich. W 1799 (17 października i 6 listopada) spotykał się z Napoleonem. Kościuszko był przeciwnikiem wiązania sprawy polskiej z Napoleonem, któremu nie ufał.

Ostatnie lata życia spędził w Szwajcarii w Solurze. W 1815 roku odrzucił propozycję współpracy z carem Aleksandrem I przy tworzeniu Królestwa Polskiego. Zmarł w 1817 roku.

JAP